Open sollicitatie
Dit jaar geef ik voor het 33e jaar les op een middelbare school. Alles bij elkaar opgeteld heb ik meer dan 50 jaar ervaring met ons mooie onderwijs; kleuterschool, lagere school, middelbare school, universiteit, later docent op middelbare school en universiteit. Méér dan een halve eeuw ervaringsdeskundigheid dus. Wat ik vooral geleerd heb: het is nú niet goed, maar morgen, ja morgen wordt het al-le-maal beter. Als we maar naar onze (nieuwste) minister luisteren! Terwijl iedereen onderwijsinstituten als Eton en bijvoorbeeld universiteiten als Oxford om hun kwaliteit prijst (waarom zou dat toch zijn?), vinden wij dat onderwijs slechts gebaat is bij grondige veranderingen. Jaarlijks. Iedere, ja werkelijk iedere verandering is op voorhand een verbetering in onderwijsland.
Zo ging het, zo zal het helaas altijd gaan.
Onze minister heeft weer zitten denken. En jawel hoor: er is weer een ei van Columbus gevonden. Jaren geleden heeft het ministerie al bedacht dat 12 weken vakantie in het onderwijs een moeilijke rekensom oplevert en heeft dus een volledige baan in het onderwijs bepaald op 1660 uur. Te vullen in 40 weken. Pas nu is men gaan rekenen: 1660 gedeeld door 40 is toch wel wat veel. Weet je wat? We maken van die 40 weken er gewoon 41, dan hebben we een acceptabele uitkomst: 1660 gedeeld door 41 is immers minder! Ja, wat een goed idee: zo werken de leraren één week langer, dus globaal minder hard, dus daar zullen ze allemaal wát blij mee zijn en hebben we weer wat nieuws. Wat slim van deze minister!
Volgende week gaan duizenden leraren staken. Ze zijn het zat. Ze zijn ideeën met een diepgang van een kano zat en ze schamen zich allemaal.
Omdat ik zelf óók niet zo heel slim ben, wil ik ook minister worden. Ik heb voor werkelijk alles een oplossing, ik kijk namelijk óók alleen maar naar de uitkomst op korte termijn. Zo ga ik als minister van verkeer regelen dat we voortaan allemaal niet om 8 uur maar om 5 uur ’s ochtends gaan werken, dan zijn er geen files meer om 8 uur. Opgelost! Veiligheid? Laten we voortaan ook altijd iemand met een bom meesturen in een vliegtuig; de kans dat er twee mensen met een bom zijn, is namelijk nul: nog nooit gebeurd! Dus hoeven we niet meer te controleren en dat scheelt weer tijd en geld. Weer een probleem opgelost. En ik heb nog meer!
En daarom staakt heel onderwijsgevend Nederland. Nee, dus niet alleen om die ene week die we zomaar moeten inleveren (O, wat ben ik toch blij), maar om ons Jip & Janneke – ministerie. Ik schaam me echt voor mijn minister…..
Ik staak dus.
N.B. Even heb ik gedacht om alle klinkers weg te laten, dan is deze brief namelijk korter (nog best te lezen hoor minister) en dus veel makkelijker te plaatsen.
Hé ….. alweer een goed idee! Zo zijn kranten dunner! En boeken ook! Kunnen leerlingen dus ook méér boeken lezen bij een gelijke hoeveelheid pagina’s!
Ik ga haar meteen mailen!
Zl z brljnt vndn!
Jan Verweij, excellentie-in-spe
docent Filosofie, St.-Odulphuslyceum,
Tilburg.
Het geheim van de zachte ‘g’
Afgelopen zaterdag opende De Volkskrant met het bericht dat de Brabantse scholen de beste van Nederland zijn. Uit een onderzoek van de onderwijssocioloog J. Dronkers blijkt glashelder dat als je het beste onderwijs wilt, je toch maar het beste naar onze provincie kunt gaan.
Nieuw is dit natuurlijk niet: niet alleen komen de twee winnaars van de OnderwijsTopTalentPrijs óók al uit Brabant (Ingeborg van Schaik en Peter Out), de Leraren-van-het-Jaar voor het primair en het voortgezet onderwijs zijn hier óók al te vinden.
Was 2012 misschien een goed wijnjaar? Ja vast, maar de vorige jaren gaven een min of meer gelijke uitkomst. En om het geheel nóg completer te maken: ook Limburg scoort bovengemiddeld goed.
Daar kunnen we trots op zijn, maar we mogen de uitkomst van dit onderzoek ook een beetje relativeren. Het geheel leunt namelijk wel erg op wat ik maar zal noemen een soort feitisjisme: de cijfers van schoolonderzoeken en eindexamens zijn namelijk de voornaamste bronnen. Niet vreemd als de onderzoeker geciteerd wordt: ‘Het doel van onderwijs is het overdragen van kennis en vaardigheden aan de volgende generatie. Natuurlijk moet een school ook leuk en gezellig zijn. Maar een ziekenhuis kies je ook niet op de kwaliteiten van de keuken. Cijfers maken wel degelijk uit.’ Tja, dan krijg je dat. Hoe je een school beter dergelijke Michelin-sterren zou kunnen toekennen, weet ik ook een-twee-drie niet, maar het weglaten van allerlei activiteiten die gericht zijn op de Bildung – ik noem levensbeschouwelijke vorming, werkweken, excursies, culturele en kunstzinnige vorming, bezinningsdagen en internationalisering maar als paar voorbeelden -, levert weliswaar een hard feitelijk beeld op, maar daardoor nog geen reëel beeld (nog afgezien van het feit dat die zaken nu een beetje worden afgedaan als zijnde vergelijkbaar met de kwaliteit van de keuken! Bovendien: moet een school ook leuk zijn?). Zou de aandacht die besteed wordt op een school aan bijvoorbeeld kerstmis – in welke vorm dan ook – niet óók bepalend moeten zijn? Is aandacht voor een kritische houding, voor verdraagzaamheid, manieren en vóórleven niet ook belangrijk? Is een school een instelling waar we leerlingen instoppen en waar cijfers na zes jaar uitrollen?
Nee, ook J. Dronkers vindt dit vast van niet. Hij stelt zelf ‘De homo sapiens ging niet op een bepaalde leeftijd vanzelf vuur maken.’ Nee, inderdaad: onderwijs is geen commando-training voor hoge cijfers, maar moet vooral gericht zijn op vuren ontsteken.
Als feitisjisme is het dus een aardig onderzoek waar we trots op kunnen zijn, als we de relativering maar in ons achterhoofd houden.
En hoe dat komt? Het katholicisme zou een rol gespeeld hebben. Onderwijssocioloog Marc Vermeulen stelt dat het katholicisme een laconiekere, meer luchtige omgang met bestuurlijke processen teweeg heeft gebracht. Die uitstraling gaat dan wel erg ver, aangezien ook de openbare scholen in onze provincie beter scoren.
Tja, ik weet het na 34 jaar onderwijs ook niet, maar stel wel voor dat áls we het weten komen, we het met z’n allen nog heel even niet verder vertellen: het geheim van de zachte ‘g’.
dr. Jan Verweij
Leraar-van-het-Jaar
St. Odulphuslyceum, Tilburg.